Mamy już cykl o słynnych kanapkach (zapraszam do przeczytania części 1, 2 i 3), teraz przed Wami najsłynniejsze torty. Zanim jednak zaprezentuję kilka propozycji ze Szwecji, Austrii i Węgier, na kilka słów zasługuje sama tradycja jedzenia tortów, które kojarzą się dziś przede wszystkim z urodzinami i weselami.

Torty charakteryzują się podziałem na warstwy – najbardziej rozpowszechnione amerykańskie layer cakes czy brytyjskie sandwich cakes piecze się, a następnie kroi na 3-4 blaty, które potem przekłada się kremem. Klasyczne torty środkowoeuropejskie jak tort dobosa czy bawarski Prinzregentorte przygotowywane są z kolei z cienkich, pieczonych osobno blatów, które przekłada się kremem i układa na sobie.

Ciasta weselne znane były już w starożytnym Rzymie, jednak współczesną formę zdobionych, wielopiętrowych konstrukcji przyjęły w XIX wieku, a krajem, w którym tradycja ta rozwinęła się szczególnie, była Wielka Brytania. Z początku na torty piętrowe mogli sobie pozwolić tylko najzamożniejsi.
Najbardziej rozpowszechnione są do dzisiaj torty trzypiętrowe, ale nie wszyscy wiedzą, że każde z pięter można łączyć z etapami związku: narzeczeństwem, ślubem i wieczną miłością. Jako że tortu było często zbyt dużo, jedną warstwę zaczęto odkładać i przechowywać do chrztu pierwszego potomka pary. Tradycja wspólnego krojenia tortów rozpoczęła się w latach 30. XX wieku – pan młody musiał pomóc świeżo upieczonej małżonce przebić się przez twarde warstwy cukru.

Jeśli zaś chodzi o torty urodzinowe, te bardziej związane są ze Stanami Zjednoczonymi. Podczas gdy ciasta z suszonymi owocami w typie keksu i bogate, drożdżowe ciasta były tradycyjnymi angielskimi ciastami świątecznymi, nowoczesna forma tortu urodzinowego powstała w amerykańskich kuchniach w połowie XIX wieku. W przeciwieństwie do swoich europejskich koleżanek, Amerykanki aktywnie piekły w domu, co było możliwe, głównie ze względu na obfitość paliwa do piekarników i niewielką liczbę zawodowych piekarzy. Pod koniec XIX wieku pojawiło się także kilka innowacji. Kuchenny piec żeliwny z własnym szybko nagrzewanym piekarnikiem stał się standardowym wyposażeniem miejskich domów mieszczańskich. Kobiety w miastach miały więcej czasu w porównaniu do chłopek i prowadziły bogate życie towarzyskie, które zakładało zapraszanie gości na różne przysmaki. Spadały koszty cukru, masła, przypraw i mąki. Udoskonalone chemiczne środki spulchniające, w tym proszek do pieczenia, umożliwiły prostsze i szybsze pieczenie oraz dały ciasto o zupełnie innym smaku i konsystencji. Warstwowy tort z kremem i dekoracją stał się standardowym tortem urodzinowym.

TORT KSIĘŻNICZKI

W Szwecji tort księżniczki (princesstårta) podaje się na weselach i urodzinach, pyszni się on w witrynach tradycyjnych cukierni, a w wersji miniaturowej można go kupić nawet w Ikei. Jest to biszkopt przekładany dżemem malinowym, kremem waniliowym i bitą śmietaną, na wierzchu zaś znajduje się warstwa marcepanu w kolorze trawiastej zieleni. Wedle licznych źródeł przepis ukazał się po raz pierwszy jako „zielone ciasto” w roku 1929, w książce Prinsessornas kokbok autorstwa Jenny Åkerström, opiekunki trzech córek księcia Västergötlandu, syna króla Szwecji Oskara II, Karola Bernadotte. Tak naprawdę jest to jednak dzieło sztokholmskiej cukierniczki Anikki Larson z cukierni Grillska Konditoriet.

Więcej przeczytacie tu.

TORT SACHERA

Czekoladowe ciasto przekładane morelową marmoladą i oblane czekoladową polewą to symbol Wiednia i jeden z najbardziej klasycznych i eleganckich deserów na świecie. Jest to też jeden z deserów najbardziej tajemniczych – receptura oryginalnego tortu Sachera była przedmiotem zaciekłej rywalizacji i kilku procesów sądowych, i do dziś utrzymywana jest w sekrecie. Stworzył go w Wiedniu w 1832 roku austriacki cukiernik Franz Sacher, jeden z kucharzy na dworze kanclerza Austrii księcia Metternicha. Eduard Sacher, syn słynnego cukiernika, założył hotel, w którym główną atrakcją była możliwość skosztowania tego pysznego przysmaku. Nastąpiła jednak zdrada: wnuk Franza, Franz Jr. sprzedał przepis cukierni Demel – tak zaczął się siedmioletni sądowy spór o prawa do używania nazwy Sachertorte, koniec końców rozstrzygnięty na korzyść hotelu Sacher. W cukierni Demel serwuje się dziś, pod nazwą Eduard-Sacher-Torte, tort różniący się szczegółami. Podobno tort Sachera był ulubionym deserem Zygmunta Freuda, który w Hotelu Sacher palił cygara i popijał kawę kapuziner – pierwowzór doskonale nam znanego cappuccino.

Więcej przeczytacie tu.

TORT DOBOSA

Jest to węgierski biszkopt przełożony kremem czekoladowym i zwieńczony karmelem. Ciasto warstwowe nosi imię wynalazcy, węgierskiego szefa kuchni Józsefa C. Dobosa, właściciela delikatesów w Budapeszcie Pod koniec XIX wieku postanowił on stworzyć ciasto, które przetrwałoby dłużej niż inne wypieki w czasach, gdy techniki chłodzenia były ograniczone. Okrągłe boki ciasta są pokryte mielonymi orzechami laskowymi, kasztanami, orzechami włoskimi lub migdałami, a utwardzony karmelowy wierzch pomaga zapobiegać wysychaniu, co zapewnia dłuższy okres przydatności do spożycia.
Tort Dobosza został po raz pierwszy zaprezentowany na Wystawie Narodowej w Budapeszcie w 1885 roku; Król Franciszek Józef I i królowa Elżbieta byli jednymi z pierwszych, którzy go spróbowali. Ciasto szybko stało się popularne w całej Europie, zarówno ze względu na trwałość w transporcie, jak i niepowtarzalny wygląd. Dzięki płaskiej, błyszczącej, karmelowej glazurze na wierzchu, był jednocześnie prosty i elegancki, w przeciwieństwie do bardziej skomplikowanych ciast z tamtych czasów.

TORT ESTERHÁZY

Dekoracyjny tort pochodzący z Węgier, nazwany tak na cześć Paula III Antona, księcia Esterházy. Pod koniec XIX wieku stworzyli go cukiernicy z Budapesztu i szybko stał się on jednym z najsłynniejszych deserów w Imperium Austro-Węgierskim. Tort składa się z czterech lub pięciu cienkich blatów makaronikowych przełożonych maślanym kremem aromatyzowanym koniakiem lub rumem. Na górze znajduje się warstwa białego lukru, udekorowana charakterystycznym wzorkiem z czekolady. Na przestrzeni lat powstało wiele różnych wariacji: migdały w blatach często zastępuje się orzechami włoskimi, a zamiast okrągłego tortu piecze się czasem prostokątne ciasto – zwane wtedy Esterházy Schnitten.